15.WIGIERSKI PARK NARODOWY
Wigierski Park Narodowy, utworzony w 1989 roku i obejmujący powierzchnię ponad 150 km2, jest położony na Pojezierzu Suwalsko-Augustowskim, w północno-zachodniej części Puszczy Augustowskiej. Park chroni dobrze wykształcony i urozmaicony krajobraz pojezierny ostatniego zlodowacenia (krajobraz młodoglacjalny). Szczególną cechą parku jest niezwykła różnorodność ekosystemów wodnych –42 jezior, z największym i najgłębszym jeziorem Wigry, oraz większych i mniejszych rzek. Jeziora parku różnią się żyznością, morfometrią, koncentracją związków humusowych i innymi właściwościami, reprezentując prawie wszystkie typy tych ekosystemów na Niżu Europejskim. Surowy klimat Polski północno-wschodniej powoduje, że przyrodę Parku wyróżniają cechy charakterystyczne dla obszarów północnych (cechy borealne).
Na terenie parku realizowane są trzy główne formy ochrony: - ochrona ścisła, której celem jest utrzymanie przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych (4,8% powierzchni parku), - ochrona czynna, przy której możliwa jest ingerencja człowieka w celu uzyskanego pożądanego efektu (75% powierzchni parku), - ochrona krajobrazowa (20,2% powierzchni parku), której celem jest utrzymanie lub odtworzenie regionalnych cech krajobrazu kulturowego.
Większość obszaru parku (62% jego powierzchni) stanowią lasy, 19% ekosystemy wodne, 17% łąki, pastwiska i grunty orne, a 3% osiedla i drogi. Zróżnicowanie siedlisk i mikrosiedlisk w krajobrazie decyduje o wysokiej różnorodności występujących w Parku zbiorowisk roślinnych i gatunków zwierząt. Na terenie Parku opisano występowanie ponad 100 zespołów roślinnych. Ich cechą charakterystyczną jest obecność gatunków borealnych (o zasięgu północnym), np. grążel drobny, brzoza niska, zimoziół północny, tajęża jednostronna. Stwierdzono tu występowanie około 1000 gatunków roślin naczyniowych, 290 gatunków mszaków, ponad 300 gatunków porostów i ponad 600 taksonów glonów.
W Wigierskim Parku Narodowym opisano dotychczas występowanie ponad 2000 gatunków zwierząt, wśród których najliczniejszą grupę stanowią bezkręgowce. W jeziorach wigierskich żyje 31 gatunków ryb, w tym rzadkie w kraju sieja i sielawa. Na terenie Parku stwierdzono ponad 210 gatunków ptaków, w tym ok. 160 lęgowych. Występuje tu ok. 50 gatunków ssaków. Borealny charakter fauny podkreśla lęgowość gatunków ptaków o północnym zasięgu występowania: droździka, orzechówki, krzyżodzioba świerkowego, jarząbka, sóweczki i włochatki, a także obecność zająca bielaka, który występuje w Polsce jedynie w Puszczy Augustowskiej, osiągając tu południową granicę zasięgu.
Większość zadań związanych z aktywną ochroną przyrody na obszarze znajdującym się we władaniu WPN jest realizowana przez pracowników parku narodowego oraz nadzorowane podmioty zewnętrzne. Pracownicy parku odpowiadają za organizację badań naukowych i monitoringu środowiska, przygotowanie parku do zwiedzania, działalność edukacyjną oraz zwalczanie przestępstw i wykroczeń dotyczących ochrony przyrody. Dla osiągnięcia swoich celów park współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami oraz korzysta z krajowych i zagranicznych źródeł finansowania.
Skuteczna ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych parku wymaga współdziałania administracji parku z lokalnymi władzami samorządowymi, instytucjami, organizacjami i mieszkańcami WPN-u.
