6.OJCOWSKI PARK NARODOWY
Starania o ochronę przyrody Doliny Prądnika prowadzono już przed drugą wojną światową. Projekt utworzenia rezerwatu przyrody w Dolinie Prądnika i Sąspowskiej powstał pod kierunkiem prof. Władysława Szafera w 1924. Z jego inicjatywy opracowano pierwszą monografię przyrodniczą Doliny Prądnika i Doliny Sąspowskiej i zaprojektowano pierwszy rezerwat przyrody, który według autorów (prof. Szafer i inż. S. Richter) miał „służyć nauce jako teren badań naukowych, a dla turystów przygodnie odwiedzających te strony oraz dla letników (...) stanowić źródło niezapomnianych wrażeń estetycznych”.
Do utworzenia rezerwatu przed II wojną światową jednak nie doszło, a plany te zaczęły być realizowane dopiero w 1953. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z 14 stycznia 1956 utworzono Ojcowski Park Narodowy, jako szósty w Polsce. W 1981 ustanowiono wokół OPN strefę ochronną, tworzoną przez Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych. Po korekcie granic w 1997 powierzchnia tej strefy wynosi 6777 ha.
JASKINIE
Wapienne podłoże sprzyja powstawaniu jaskiń. Do 2006 r. skatalogowano na obszarze parku około 500 jaskiń i mniejszych jaskiń. Powstały głównie w wyniku krasowego działania wód. Najdłuższymi są: Jaskinia Łokietka, Ciemna – udostępnione turystycznie, oraz Zbójecka, Okopy Wielka Dolna, Sąspowska, Krakowska, Biała i Koziarnia.
Największe zgrupowanie jaskiń jest w niedostępnym dla turystów Wąwozie Jamki, większość pozostałych znajduje się na lewym zboczu Doliny Prądnika, kilkanaście jaskiń jest w Dolinie Sąspowskiej. Liczne jaskinie umożliwiają występowanie na terenie parku bogatej fauny nietoperzy, które w nich zimują. Jaskinie były wykorzystywane przez człowieka prehistorycznego, którego ślady bytowania znaleziono w wielu schroniskach na terenie OPN.
